Yaşlılığın en büyük belirtisi olan cilt kırışıklıkları, aslında döngünün normal bir parçasıdır. Cilt kırışıklıkları, güneşin zararlı ışınlarına en fazla maruz kalan yüz, boyun, ellerin arkası ve ön kolların üst kısmında kendini daha fazla belli eder. Cilt kırışıklıklarını önlemek için sıklıkla yaşlanma karşıtı krem kullanılsa da kırışıklıklar ile alakalı daha fazla bilgi edinmek için yazının devamını okuyabilirsiniz.
Cilt Kırışıklığı Nedir?
Cilt kırışıklıkları, ya da bir başka deyişle ritidler, ciltte oluşan ince çizgiler ve oluklar olarak kendini gösterir. Zamanla cilt incelir, kurur ve cildin kendini yenileme süresi yavaşlar. Bu süreçle birlikte cilt, yer çekiminin etkisiyle aşağıya doğru sarkmaya başlar. Dolayısıyla kırışıklıklar, yaşlanma sürecinin doğal bir parçasıdır. Kadınlarda menopoz sürecinde yaşanan hormonal değişiklikler de kırışıklıkların oluşumunu hızlandırabilir. Cildin güneşe ne kadar maruz kaldığı, sigara kullanım alışkanlıkları ve gün içerisinde sıkça tekrarlanan yüz hareketleri, kırışıklıkların sayısını ve derinliğini etkiler. Bu faktörler nedeniyle, kırışıklıklar özellikle yüz, göz çevresi ve ağız etrafında daha belirgin hale gelir.
Cilt Kırışıklığının Nedenleri Nelerdir?
Cilt kırışıklığına neden olan belli başlı yaygın sebeplerden bahsetmek mümkündür. Bu nedenler, değişken derecelerde kırışıklık oluşumuna neden olur.
- Yaşlanma: Yaşın ilerlemesiyle birlikte cilt kırışıklıkları oluşumuna yol açan birçok değişim meydana gelir. İlerleyen yaşlarda cilt hücreleri daha yavaş bölünmeye başlar ve bu durum, cildin orta tabakası olan dermisin incelmesine neden olur. Dermis tabakasında bulunan kolajen, cilde esneklik kazandıran bir proteindir, ancak yaşlandıkça kolajen üretimi azalır. Bunun yanı sıra, elastin lifleri gevşeyip çözünür ve bu da ciltte kırışıklıkların oluşmasına yol açar. Yaşlanmayla birlikte, cildin daha derin katmanlarını oluşturan deri altı dokudaki yağlar da azalır. Bu durum, cildin nemi yeterince emmesini engeller ve ciltteki nemin korunamamasına neden olur. Ayrıca, yağ bezleri daha az sebum yani yağ üretmeye başlar, bu da cildin kurumasına ve kırışıklıkların daha belirgin hale gelmesine yol açar. Kan damarlarının daralmasıyla cilt hücrelerine kan ve oksijen akışı azalır, bu da cildin kendini onarma süresini uzatır. Yer çekiminin etkisiyle cilt gevşer ve sarkar, bu da çizgilerin ve kırışıklıkların daha belirgin hale gelmesine neden olur. Kadınlarda menopoz dönemine girilmesiyle birlikte, östrojen üretimi ve kolajen miktarı %30 oranında azalır, bu da kırışıklık oluşumunu hızlandırır.
- Yüz Hareketleri: Gün içerisinde hayatın doğal bir parçası olarak sayısız kez yüz hareketi yaparız. Kaşları çatmak, gülümsemek, gözleri kısmak gibi hareketlerin hepsi, minik yüz kaslarının kasılmasına neden olur. Bu hareketlerin tekrarlanması sonucunda kaslar gevşemez ve kasılmış bir biçimde kalır. Yüz hareketlerinin yer çekimi ile birleşmesi sonucunda ise cilt kırışıklıkları oluşumuna katkı sağlanır. Sigara içenlerde üst dudaktan dikey olarak uzanan ince çizgiler oluşur. Sürekli kaş çatanlarda gözler arasında derin yarıklar oluşur. Gülme çizgileri ise burnun kenarından ağız köşesine kadar uzanan nazolabial kıvrımlar oluşur. Tekrarlayan diğer tüm yüz hareketleri, ciltte farklı kırışıklıklara neden olur.
- Yaşam Tarzı: Yaşam tarzına bağlı olarak da kırışıklığa neden olan faktörler vardır. Güneşin zararlı ışınlarına maruz kalmak, cildin erken yaşlanmasına neden olur. UV ışınlarına ne kadar maruz kalındığı ve cilt rengine göre güneşin ciltte neden olduğu cilt hasarı değişkenlik gösterir. Cildi koyu olan kişiler, açık tenli olanlara kıyasla radyasyonun etkilerine karşı daha fazla koruma sağlar. Güneşin zararlı ışınları, cildin katanlarına farklı şekillerde etki eder. Dermisteki kolajen lifleri hasar görür ve bu tabakadaki elastin lifleri anormal bir seviyede birikmeye başlar. Elastin liflerinin anormal bir düzeyde birikmesi ile metaloproteinaz adı verilen enzimlerin ciddi düzeyde üretilmesine neden olur. Metaloproteinazlar, kolajen üretilmesine ve dolayısıyla cildin onarılmasını sağlar. Fakat cildin güneşin zararlı ışınlarına maruz kalması sonucunda onarım sürecini engeller ve kolajenin parçalanmasına neden olduğu için güneş izleri denen liflerin oluşmasına neden olur. Kusurlu olan bu yeniden yapılanma sürecinin tekrarlanması sonucunda ise cilt kırışıklıkları oluşur.
- Sigara Kullanımı: Sigara içmek de cilt kırışıklıklarına neden olan bir diğer faktördür. Sigara ciltteki kolajen üretimini azaltır, dolayısıyla ciltte kırışıklık oluşmasına zemin hazırlamış olur. Buna ek olarak kalıtımsal özellikler de yadsınamaz bir etkendir. Bazı genlere kalıtımsal olarak sahip olan kişiler, kırışıklık oluşumuna daha yatkın bir cilt yapısına sahiptir.
Cilt Kırışıklığı Nasıl Önlenir?
Cilt kırışıklıklarını önlemek, bazı adımları izleyerek mümkün olabilir. İlk etapta cilde zarar veren güneş ışınlarından korunmak için cildinizi güneşten korumak ilk adım olmalıdır. Özellikle güneşin en tepede olduğu öğlen saatlerinde güneşe maruz kaldığınız süreyi elinizden geldiğince sınırlamalısınız.
Güneşten korunmak için güneş kremi kullanmaya ek olarak geniş kenarlı şapkalar, uzun kollu kıyafetler ve güneş gözlüğü kullanın. Kullandığınız cilt bakım ürünlerinin en az 15 SPF (güneş koruma faktörü) içermesine özen gösterin. Güneş kremini yeteri kadar kullandığınızdan emin olun ve iki saatte bir tazelemeyi ihmal etmeyin. Geniş spektrumlu güneş koruyucu içeren cilt bakım ürünleri kullanarak hem UVA hem de UVB ışınlarına karşı koruma sağlayabilirsiniz.
Cildin kuru olması, dolgun cilt hücrelerinin büzülmesine neden olur ve dolayısıyla ciltte erken dönemde ince çizgiler ve kırışıklıklar oluşur. Dolayısıyla kırışıklık giderici nemlendirici kullanarak suyu cildinize hapsetmiş ve ciltteki küçük çizgileri ve kırışıklıkları maskelemiş olursunuz. Cildinizde gözle görünür bir fark yaratmak için ürünü birkaç hafta kullanmanız gerekebilir.
Sigara bunun dışında daha birçok sağlık problemine sebep olduğu gibi cilt kırışıklıklarının da sebeplerinden biridir. Uzun yıllar ve çok fazla sigara kullanmış olsanız dahi, sigarayı bıraktıktan sonra cilt tonunuzda ve dokunuzda iyileşme sağlayabilir ve kırışıklıkların önüne geçebilirsiniz.
Beslenme düzeninize dahil ettiğiniz bazı vitaminler ile cildinizi korumaya yardımcı olabilirsiniz. Bol bol su ve dengeli bir beslenmeyle cildinizde değişimi gözlemleyebilirsiniz.
Ciltteki Kırışıklıklar Nasıl Tedavi Edilir?
Cilt kırışıklıklarını azaltan ve hatta ortadan kaldıran bazı tedaviler vardır:
- Retinoidler: Düzensiz pigmentasyon, pürüzlü cilt yapısı ve kırışıklık gibi yaşlanma belirtilerinin tedavisinde diğer tüm tıbbi tedavilere kıyasla açık ara en kanıtlanmış ve etkili olan retinoidler, ilk etapta soyulma ve kızarıklıklara neden olabilir. Fakat soyulmalar bittiğinde ciltte iyileşme sağlanır.
- Alfa-hidroksi Asitler: Meyve asitleri olarak da adlandırılırlar ve glikolik ve laktik asit içerirler. Hafif ve geçici tahrişe neden olsalar da oldukça güvenilirlerdir. Fakat sağladıkları iyileşme diğer yöntemlere kıyasla nispeten incedir.
- Antioksidanlar: A, C, E vitaminleri ve beta-karoten de bu kategoriye dahildir. Antioksidan içeren ürenler kısmen güneç koruması sağlasa da yine de güneş kremi ile kullanılması gerekir. Cilt kırışıklıklarını hafifçe iyileşmesine katkı sağlar.
- Nemlendiriciler: Nemlendirici kullanımı geçici olarak kırışıklıkları daha az fark edilir kılar. Nemlendirici reklamlarında ince çizgi görünümü azalttığı ile alakalı söylemler olsa dahi bu çizgileri kalıcı olarak tedavi edemezler.
- Glikolik Asit Kabukları: İnce kırışıklıkların yoğunluğunda çok eser bir miktarda da olsa fayda sağlayabilirler.
- Daha Derin Peelingler: Fenol ve trikloroasetik asit içerdikleri için cildin biraz daha derinine nüfuz ederler ve böylece ince çizgilerin tedavisinde daha başarılı sonuçlar verir. Fakat ciltteki kabukların derin olması halinde yara izi ve cilt renginde değişiklik gibi yan etkileri olabilir.
- Dermabrazyon: İşlemi yapanların profesyonelliği ile doğru orantılı olarak gösterdiği etki değişiklik gösteren bu bir nevi “zımparalama” işleminde yara izi ve cilt renginde kalıcı değişiklikler gibi yan etkiler de görülebilir.
- Lazer Yüzey Yenileme: Bu işlemle kolajen üretimi teşvik edilir. Doktor gözetiminde yapılan bu işlemde her adımı doktorunuza danışarak ilerlemelisiniz.
- Estetik Cerrahi: Yüz gerdirme, kaş kaldırma gibi işlemler ciltteki kırışıkları tedavi etmede etkili olabilir.
- Ultrasyon Tedavisi: Bu yöntemle yüz, boyun ve çenedeki cilt sıkılaştırılmış olur. Ayrıca bu yöntem göğüs bölgesindeki kırışıklıkların tedavisinde de kullanılır.
- Enjeksiyonlar: Cilde uygulanan bazı enjeksiyon işlemleri ile kırışıklık oluşturan kaslar gevşetilmiş olur. İyileşme süreci birkaç ay sürer ve sürdürülebilir olması için belirli aralıklarla tekrarlanması gerekir. Enjeksiyon işleminde kullanılan bazı dolgu maddeleri kolajen oluşumunu da teşvik eder. Bu işlem yalnızca doktor gözetiminde gerçekleşebilir.
- Mikrodermabrazyon: Bu prosedüre göre ciltteki bir tabaka, dönen bir fırçayla kaldırılır. Buna ek olarak cildin daha derin katmanlarında kolajen üretimini teşvik eder.
Hangi Cilt Tipi Çabuk Kırışır?
Bazı cilt tipleri diğerlerine kıyasla daha çabuk kırışır. Beyaz tenli ve ince derili ciltlerde kırışıklık ve yaşlanma belirtileri kendini daha çabuk belli eder. Bunun aksine kalın derili ve koyu tenli kişilerde ise kırışıklık ve yaşlanma belirtileri daha yavaş ve daha geç gerçekleşir.
Kırışıklığa İyi Gelen Şeyler Nelerdir?
E vitamini, yüz masajı, doğal içerikli maskeler, nemlendiriciler, yaşlanma karşıtı kremler ve göz çevresi serumu kırışıklığa iyi gelebilir. Cildin neme doyurulması, kırışıklığın azalmasına destek olur. Cilt bakım rutininde kırışıklığa iyi gelen ürünlere yer vermek kırışıklık görünümü azaltarak daha canlı bir cilde kavuşmaya destek olur. Siz de ihtiyaçlarınız doğrultusunda kırışıklık karşıtı ürünleri rutininize dahil ederek kırışıklıklarla savaşabilirsiniz.
Cilt kırışıklıkları, yaşlanma sürecinin kaçınılmaz bir parçasıdır, ancak doğru cilt bakımı ve sağlıklı yaşam tarzı seçimleri ile bu süreci yavaşlatmak mümkündür. Cildinize uygun ürünler kullanarak, güneşten korunarak ve dengeli bir beslenme programı izleyerek kırışıklıkların görünümünü azaltabilir ve cildinizin genç ve canlı kalmasını destekleyebilirsiniz. Cilt kırışıklıklarıyla mücadelede erken dönemde önlem almak, uzun vadede cilt sağlığınızı korumanıza yardımcı olacaktır.
